De basis voor de uitvoering van het sociaal domein is dat de gemeente haar inwoners goed kent en oplossingen kan realiseren die dichtbij de inwoner staan. Dit kunnen gemeenten op verschillende manieren doen, maar vraagt bovenal een actieve stap richting inwoners om hen te betrekken, hun ervaringen te horen en hen te laten participeren waar mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan de huidige situatie met COVID-19; waar lopen inwoners mee rond? Waar lopen cliënten in deze tijd tegenaan? Hoe zou hun ondersteuningstraject er idealiter uitzien? En hoe worden inwoners gevonden met een hulpvraag, die nog niet in beeld zijn? Hieronder gaan we in op een aantal manieren waarop gemeenten zicht kunnen krijgen op de behoeften en ervaringen van haar inwoners. En hoe ze deze inzichten om kunnen zetten in passend beleid en/of werkwijzen. Hierdoor staat een gemeente dichtbij de inwoner.
Maar hoe krijgt een gemeente zicht op die behoeften? En hoe benut je die ervaringskennis goed?
Hiervoor zijn verschillende manieren waarvan we er graag een aantal met jullie delen.
- Inwoner- en cliëntparticipatie: van continu betrokken zijn tot uitvoering: Het betrekken van inwoners en cliënten geeft zicht op behoeften van inwoners. De inzet van jaarlijkse cliëntervaringsonderzoeken is daarin nuttig, maar het vraagt meer dan dat om goed te weten wat er speelt en daarop te kunnen afstemmen. Laat inwoners merken dat je hen serieus neemt door hen te betrekken bij het vormen van beleid en werkwijzen of in de uitvoering hiervan. Hoe je dat doet? Dit kan bijvoorbeeld door een goede afspiegeling van de inwoners in de gemeente in de cliëntenraad op te nemen en hun ervaringskennis te benutten bij de beleidsvorming. Ook kan op andere creatieve wijzen opgehaald worden wat er leeft bij inwoners. Een mooi voorbeeld hiervan is de manier waarop ze het bij gemeente Uithoorn doen. Zij voeren pop-up gesprekken met inwoners op diverse laagdrempelige locaties in de gemeente, zoals in winkelcentra. Ook zijn buurtcoöperaties waarin inwoners het initiatief nemen om de zorg en ondersteuning in een buurt vorm te geven, voorbeelden van hoe inwoners actief kunnen participeren om het sociaal domein vorm te geven. Een mooi voorbeeld hiervan is de buurtcoöperatie ‘Zuid doet samen’ in Apeldoorn.
- De ervaringen van de cliënt in kaart gebracht via klantreizen: Maar hoe kom je van zicht op wensen en ervaringen naar inzicht in een traject dat de cliënt doorloopt van A tot Z? Het gebruik van klantreizen kan helpen om de ervaringen van burgers helder in kaart te brengen. Wat is ‘de reis’ die een inwoner aflegt om tot passende hulpmiddelen te komen? Wat waren in die reis cruciale momenten, welke ervaringen had de inwoner en hoe zou de ‘ideale reis’ eruitzien? Significant heeft ervaring met het gebruik van klantreizen en heeft hier eerder over gedeeld.
- Zicht op de vraag en het aanbod op populatieniveau via dashboarding: Hoewel klantreizen goed gebruikt kunnen worden om ervaringen van cliënten over een heel traject in kaart te brengen, kan de vraag naar een ‘totaaloverzicht’ blijven bestaan. Is er wel voldoende passend aanbod voor hulpbehoevende inwoners in mijn gemeente? Hiervoor is het van belang een kwantitatief beeld te hebben van een gemeente. Belangrijk is om in kaart te brengen wat je wilt meten (hoe sluit het aan bij beleidsdoelen), wat er al gemeten wordt (ook door ketenpartners) en waar eventuele koppelingen of nieuwe registraties nodig zijn. Hier kan dan een passend dashboard op gebouwd worden om eenvoudig inzicht te krijgen in deze data.
Wil je meer weten over de knelpunten in het sociaal domein en de oplossingen die hiervoor uitgewerkt zijn in de bijeenkomsten van Merkbaar Beter Thuis? Lees dan hier de eindrapportage. Of ben je benieuwd hoe (in)zicht kan worden gecreëerd in het cliëntperspectief in jouw gemeente of organisatie en hoe je dit kunt benutten? Neem dan contact met ons op!